Tali Dağıtım Panosu Nedir?

Tali dağıtım panosu ana dağıtım panosunun çıkışına bağlanır. Binaların katlarında ve farklı yerlerinde konumlandırılır ve elektriği dağıtmakla görevlidir. Binada mevcut olan yüklerin tek girişleri bu panoda yer alır. Ana dağıtım panolarına göre düşük akımlı cihazlar içerir. Trafo merkezli tüketicilerde, trafo alçak gerilim çıkışı doğrudan ana dağıtım panosuna gelir ve buradan tali panolara enerji dağıtılır.

Ana dağıtım panoları tesislerin boyutlarına göre değiştiği için tali panolar da farklılık gösterir. Firmaların, fabrikaların ve iş yerlerinin ihtiyaçları değerlendirilerek en uygun sistemler kurulur. Tali dağıtım panosu bu bakımdan binalarda önemli bir yapıya sahiptir.

Elektrik Panosu Çeşitleri Nelerdir?

Elektrik panoları günümüzde farklı çeşitlere sahiptir. Fabrika ve iş yerlerinin gereksinimlerine göre belirlenir. Başlıca çeşitleri şunlardır:

• Ana dağıtım panosu: Tesisin ana dağıtım üssüdür. Çok sayıda devre kesici ve koruma elemanı içerir. Enerji binaya ilk olarak buradan girer.
• Tali dağıtım panosu: Ana dağıtım panosu çıkışlarına bağlanır. Katlarda ve farklı bölgelerde konumlandırılır. Küçük bir yapıya sahiptir ve düşük akımlı cihazları içerir.
• Kompanzasyon panosu: Reaktif güç kompanzasyonu için kullanılır. İçinde kondansatör grupları, harmonik reaktörler, kontaktörler, koruma elemanları ve reaktif röle bulunur.
• MCC panosu: Motor gruplarının kontrol edildiği, endüstriyel tip panolardır.
• Sayaç panosu: Bina girişinde sayaçların yer aldığı panodur. Ana ve tali dağıtım panolarıyla birlikte çalışır.
• Makine panosu: Kompresör, jeneratör ve yangın sistemleri gibi makinelerin özel panosudur.
• Şantiye panosu: İnşaatlarda geçici olarak kullanılan, elektrik gereksinimini karşılayan panodur.
• Sigorta kutusu: Evlerde sigorta ve kaçak akım anahtarlarının bulunduğu küçük kutudur. Plastik ya da metal gövdeli olabilir. Enerji tali panodan buraya gelir, ardından aydınlatma ve prizlere dağıtılır.

Tali Dağıtım Panosu Elemanları

Tali dağıtım panosu elemanları reaktif elektrik sayacından elektrik sigortasına kadar farklılık gösterir. Bunların başlıcaları şunlardır:

Reaktif Elektrik Sayacı

Reaktif elektrik sayacı, tali dağıtım panosunun önemli elemanlarından biridir. Çeşitleri şunlardır:

• Elektromanyetik sayaç
• Elektronik sayaç
• Bir faz iki telli sayaç
• Üç faz dört telli sayaç
• Üç faz üç telli sayaç
• Normal sayaç
• Demantmetreli sayaç
• Çok tarifeli sayaç
• Yük profili kaydeden sayaç
• Haberleşme özellikli sayaç

Elektrik Baraları

Elektrik baraları, panoda elektrik enerjisinin toplandığı ve dağıtıldığı üniteler olarak görev yapar. Ayrıca farklı ünitelerin birbirleriyle irtibatını sağlar. Santrallerde oluşturulan enerjinin sisteme dağıtılmasında kritik öneme sahiptir. Orta ve yüksek gerilim panolarında faz, nötr ve toprak iletkeni olarak da kullanılır.

Elektrik Sigortası

Elektrik sigortası doğru ve alternatif akım devrelerinde iletkenleri aşırı akımlardan korur. Evlerde, santrallerde, endüstrilerde ve kumanda panolarında kullanılır. Yapısında elektrik terminali arasına monte edilen, koruyucu bir kılıfla çevrelenmiş küçük metal şerit veya tel bulunur.

En çok kullanılan sigorta çeşitleri:

• Bıçaklı sigorta: Yüksek akım ve güçlü sistemlerde kullanılır.
• Otomatik sigorta: Hassas devrelerde tercih edilir.

Kesici Şalterler

Devre kesici olarak da bilinen kesici şalterler, tali dağıtım panosunun önemli bileşenlerindendir. Devreyi açıp kapatmanın yanı sıra aşırı yük ve kısa devre durumlarında sistemi korur. Akım büyüklüğü, gerilim ve kullanım alanına göre farklı tipleri vardır. Kompakt şalterler hem manyetik hem termik koruma sağlar.

Güç Kontaktörleri

Güç kontaktörleri, elektrik devrelerini anahtarlamak için kullanılan elemanlardır. Elektrik ile kumanda edilir ve az güçle devreleri açıp kapatır. Normal rölelerden farklı olarak yüksek akımlı yükleri kontrol edebilir. Genellikle motorlar, ısıtma, aydınlatma, kapasitör sıraları ve buharlaştırıcı sistemlerde kullanılır.