Özel Amaçlı Panolar

ÖZEL AMAÇLI PANOLAR

Özel Amaçlı Panoların Özellikleri Nedir?
Elektrik panosu aynı zamanda elektrik dağıtım panosu olarak da adlandırılır. Bir binada ya da tesiste, şebekeden alınan ana akımı alt devrelere ve bileşenlere dağıtır. Elektriğin günümüzdeki kullanım alanları düşünüldüğünde önemli bir yeri olduğu görülmektedir.
Günümüzde bu kapsamda çok sayıda elektrik panosu çeşidi vardır. Ancak bunların her biri standart olarak değil, binaların ihtiyaçlarına göre planlanarak sunulur. Zira elektrik gereksinimi ve birçok farklı sebepten dolayı kurulumlar özel bir şekilde yapılır.
Pano tasarımı esnasında uygulama alanı da dikkate alınır. Çünkü küçük akım ve voltaj değişimleri de elektrikli cihazlarda problemlere neden olabilir.

Elektrik panosu çeşitleri günümüzde,
Ana Dağıtım Panosu,
Tali Dağıtım Panosu,
DDC Panoları,
Sayaç Panoları,
Kompanzasyon Panoları, olarak ayrılır. Bunların her biri firmaların, tesislerin ve binaların gereksinimlerine göre planlanır. Dolayısıyla her biri özel bir şekilde tasarlanarak, gereksinime tam hitap edecek şekilde düzenlenir.

Ana Dağıtım Panosu
Ana Dağıtım Panosu, elektrik panosu seçenekleri arasındadır. Aynı zamanda ADP olarak da bilinir. Kuvvet tesislerinin ana dağıtım panosu olup şalterler burada bulunur. Genellikle kompanzasyon panoları ile aynı yerdedir.
Montajları sıklıkla binanın içerisine dahili bir şekilde gerçekleştirilir. Ancak bazı durumlarda dışarıda montaj yapılması da mümkündür. Ayrıca küçük ve büyük boyutlu tesislerde de bir takım farklılık meydana gelmektedir.
Küçük yapıda olan tesislerde elektrik sayaçlı ana dağıtım panoları ve kompazasyon bir aradadır. Büyük olanlardaysa kompanzasyon’a ek olarak,

Bakır baralar,
Akım trafoları,
Sayaç kısmı,
Ana şalter, de bulunur. Büyük tesis dağıtım panolar, bina dışında yapılacaksa harici olarak imal edilmelidir. Lakin bina arasında montaj olacaksa dahili özellikte doğal olarak havalandırmalı veya aspiratörlü olarak gerçekleştirilmelidir. Elektrik panosu çeşitleri arasında yer alan ADP bu bakımdan her tesise özel çözümler sunar.

Tali Dağıtım Panosu
Tali dağıtım panoları, elektrik panosu çeşitleri arasında tesislere özel olarak sunulan bir diğer pano modelidir. Bunlar ana dağıtım panosu çıkışına bağlanmakta olup görevleri bina katları ile farklı yerlerde konumlandırılır.

Ana panoya gelen elektrik, ardından tali panolara gönderilmekte, buradan da ilgili yerlere dağıtım gerçekleştirilmektedir. Düşük akımlı cihazlar mevcuttur. Bina tipi trafo merkezli tüketicilerde, trafo alçak gerilim çıkışı direk olarak ana dağıtım panosuna ulaşır. Ardından da tali panolara geçer.
Tali panolar tesislerin boyutlarına göre değişir. Bu bakımdan oldukça zengin, geniş bir yapıya sahiptir. İlk olarak firmaların, fabrikaların ve iş yerlerinin ihtiyaçları değerlendirilmekte, ardından da kurulum sağlanmaktadır. Kendi içerisinde farklı çeşitleri olup,

Elektromanyetik elektrik sayacı,
Demantmetreli sayaçlar,
Çok tarifeli sayaçlar,
Yük profili kaydeden sayaçlar,
Haberleşme özellikli sayaçlar,
Elektronik elektrik sayacı,
Üç faz dört telli sayaçlar,
Üç faz üç telli sayaçlar,
Normal sayaçlar,
Bir faz iki telli sayaçlar, gibidir. Tesisin ihtiyaçları saptandıktan sonra bunlardan herhangi biri kullanım görebilir.

DDC Panoları
DDC elektrik panosu çeşitlerinden bir tanesidir. Açılımı Direct Digital Control kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Türkçe olarak da Doğrudan Dijital Kontrol olarak ifade edilir. Kontrol ünitlerini gruplandırmakta olup bina otomasyonlarında da kullanılabilir. Eğer MCC panolarıyla beraber kullanılacaksa onları da kontrol eder.
Bu sayede fan motoru, hidrofor, sikülasyon motorları, aspiratör ve fan motoru elemanlarına yön verir. İçinde DDC kontrol ünitelerine ya da PLC’ye yüklenen programlar vardır. SCADA yazılım sisteme bağlıdır. Bu sayede bilgi kontrolünü de sağlar. Bu çerçevede şu gibi bilgilerin alınmasına olanak tanır;

Binaların ısıtma ve soğutma sistem bilgileri
Kazan ve makine dairesinde pompa ve brülörlerin bilgileri
Sensör aracılığıyla sıcaklık, nem, basınç ve debi bilgileri

DDC elektrik panosu farklı saha unsurlarını kontrol edebileceği için özelleştirilebilir yapıdadır.

Sayaç Panoları
Elektrik panoları arasında olan sayaç panoları, sayaçların monte edildiği sistemdir. Binalara özel bir şekilde üretilmekte olup farklı modellere sahip şekilde imal edilir;

Monofaze
Elektrik
Kombi
Trifaze

Ayrıca sayaç panoları kendi içinde farklı sayaçları bulundurabilir. Tekli, ikili, üçlü, dörtlü ve beşli gibi modeller yer almaktadır. Lakin hepsinin temel görevi sayaların dış unsurlardan korunmasıdır. Zira kapatılmadığı halde darbelerden kolay bir şekilde zarar görebilir.
İçlerinde otomat rayları bulunabildiği için kolay bir şekilde sayaçların takılması mümkündür. Bakımları da oldukça kolaydır. Bu nedenle hem işlevsel hem de pratik bir yapıya sahibidir.

Kompanzasyon Panoları
Elektrik panosu çeşitleri arasında olan kompanzasyon panoları, akım ve gerilim parametleri arasında mevcut faz farkını minimum seviyeye çıkartır. Kompanzasyon cos açısının düzeltilip, güç unsurunun da 1 olmasıdır. 9 kW ve üstü işletmelerde, EPDK tarafında kurulması zorunludur. Farklı şalt malzemeleri olan, işletmelerin reaktif güç ihtiyaçlarını karşıyan bir yapıdadır.
Güç dengeleyici olan kompanzasyon, elektrik enerjisinde harcanan aktif enerjinin, reaktif enerjiye oranına belirli oranda tutar. Tüketilen reaktif elektrik enerjisini tedarik etmekte, elektrik şebekesine reaktif yüklenmeyi azaltmaktadır.
Her ne kadar akım ve voltaj arasında normalde faz farkı bulunmasa da bazı durumlarda faz kaymaları meydana gelebilir. Özellikle endüktif veya kapasitif yüklerin oluşturduğu etki buna dahildir. Kompanzasyon elektrik panosu, bu kaymayı düzeltmeye ve sıfıra en yakın derecede tutmaya yardımcı olur.