Kompanzasyon Panoları

KOMPANZASYON PANOSU

Kompanzasyon panoları, gerilim ve akım parametreleri içinde yer alan faz farkını en küçük açıya getirir. İşletmelere ve elektrik sistemlerine zararlı etkisi olan reaktif güçlerin etkilerini minimalize etmek için kullanılır.

Cos açısı düzeltilerek, güç faktörünün 1 olması anlamına gelir. 9 kW ve üzeri işletmelerde EPDK tarafından kurulması zorunlu olan, içinde farklı şalt malzemeleri olan ve işletmelerin reaktif güç gereksinimini karşılayan, güç dengeleyici bir sistemdir.

Bu panolar elektrik enerjisinde harcanan aktif enerjinin reaktif enerjiye oranını belirli oranda tutan bir elektrik panosu türüdür. Tüketilen reaktif elektrik enerjisini tedarik ederek, elektrik şebekesine reaktif yüklenmeyi düşürür.

Reaktif enerji, hatlarda ve trafolarda kayıplar oluşturur. Bu da faturalarda yükselmeye nedendir. Kompanzasyon panoları bu bakımdan önemli bir unsurdur.

Kompanzasyon Panosu Ne İşe Yarar?
Kompanzasyon panosu bir tür elektrik panosu türüdür. Akım ve voltaj arasında idealde faz farkı yer almaz. Lakin endüktif ya da kapasitif yüklerin oluşturduğu etki neticesinde akım sinyali voltaj sinyaline göre en fazla artı-eksi 90 derecelik faz kayması yaşar. Söz konusu kaymayı düzeltmeye, sıfıra yakın tutma işlemine de kompanzasyon adı verilmektedir.  Bunların içerisinde bir işletmenin, firmanın gerek duyduğu cihazları yer alır. Reaktif enerjiye gereksinim olduğunda reaktif gücün üretimini sağlar. Endüktif yükler reaktif yükleri çekmektedir. Açığa çıkan reaktif gücün sıfıra minimize edilmesinde, gereksinim olduğunda üretilmesinde yarar sağlar.

Kompanzasyon Panosu Özellikleri
Kompanzasyon panosu özellikleri incelendiğinde, kondansatör gruplarının kontrol edildiği yer olduğu görülür. Bunların arasında kondansatör en önemli elemandır.
Kompanzasyon kondansatörü, görev olarak güç kat sayısının düzeltilmesinde rol oynar. Reaktif güç rölesi tarafından sıralı bir şekilde devreye alınarak, güç katsayısını düzeltir. Boyutları ise tesislerde ana dağıtım panoları ile beraber değerlendirilmektedir.
Montajı böylece gerçekleştirilmekte olup yükseklikleri 200-210 cm, derinlikleri ise 40 cm’den az olmayacak şekilde yapılır. Orta gerilim kompanzasyon ve alçak gerilim panoları da bunun içindedir. Ancak en bakımından tesisin gücünün büyüklüğüne göre değişiklik gösterir.

Bu bakımdan kompanzasyon panosu özellikleri bazı maddeler bakımından standarttır. Ancak kullanılan yere göre bir takım farklılıklar da meydana gelir. Montaj da harici ve dahili olmak üzere iki farklı şekilde yapılabilmektedir.

Harici yapılacaksa üstü eğimli olarak çatı gerçekleştirilmeli, havalandırma panjurları yer almamalıdır. Eğer dahili olacaksa bunlar mevcut olmalıdır. Büyük çaplı pano olacaksa kondansatörlerin havalanmasını sağlamak üzere aspiratör kullanılır.

Kondansatörlerin konumlandırılması için raflar da yeterli özellikte olmalıdır. Ana dağıtım panosundan barayla veya kablo geçiş yerlerinde olmalıdır.
Ayrıca ddc panoları içeriğimizi inceleyebilirsiniz.

Kompanzasyon Panoları Malzemeleri

Kompanzasyon pano unsurları geniş bir yapıya sahiptir. Bunlar maddeler halinde sıralı bir biçimde aşağıda olduğu gibidir;

Reaktif güç kontrol rölesi
Şalterler
Kosinüsfimetre
Bakır baralar
Kontaktörler
Kondansatörler
Güç kontaktörleri
Bağlantı iletkenleri
Elektrik sigortaları
Voltmetre komitatörü
Voltmetre
Ampermetre
Multimetre

Ancak Kompanzasyon pano unsurları yeni yapılan tesislerde, voltmetre ve komitatörü yerine multimetre kullanılır. Aynı şekilde kosinüsfimetre yerine de kosinüsfimetreli reaktif güç kontrol rölesi vardır.

Kompanzasyon Panosu Yapımı
Direnç bazlı olan yer alan faza farkı, kapasitif devrelerde akım voltaj değerinden yüksek biçimde farklılaştırılır. Ancak endüktif devrelerde geride kalacak biçimdedir. Kompanzasyon panosu yapımı sırasında da bunların dikkatli bir biçimde kurulması, değerlendirilmesi şarttır. Sistemde mevcut görür gücün farklılaşmaması, sadece faz farkına bağlı faktörler sebebiyle aktif, raktif olmak üzere değişkenlik arz etmesinden ötürü buna gerek duyulur. Bu bakımdan Kompanzasyon panosu yüksek bir işlevselliğe sahiptir. Fabrika ya da işyeri içinde mevcut olan motorlar, bobinli aletler ve trafoların endüksiyon sistemi çalışır. Şebekeden aktif ve reaktif gücün çekilmesiyle bobinler de manyetik bir alana girer. Meydana gelen reaktif gücün trafoda ek yük meydana getirilmesi, binen yükle trafonun tam randıman ile çalışmasına olanak tanır.

Kompanzasyon panosu ile gerekli olan etmenler bir araya getirilir. Kondansatör, senkron motor ve birçok faktör birleştirilerek sistem kurulur.

Kompanzasyon Panosu Nasıl Monte Edilir?
Kompanzasyon panosu montajı yapılırken, önce panoya yerleştirilecek malzemelerin yeri hazırlanır. İlk olarak akım trafosu bağlanmaktadır. Sekonder uçların bir tanesi kesinlikle topraklanmalıdır. Elektrik kumanda panoları, üst ve alt bölümlerden meydana gelir.

Üst bölümler raf olarak rayların üzerinde kondansatörleri konumlandırılır. Her faza bir sigorta kullanılmakta olup panonun orta kısmına sigortalar, kontaktörler ve baralar yerleştirilir. Baralar sarı, kahverengi, kırmızı ve mavi renklere bir şekilde boyanmalıdır.

Elektrik panosu kapakları üzerine de sinyal lambaları monte edilir. Bunların elektrik uçları, pano içerisinden gerçekleştirilir. Kompanzasyon kondansatörleri için her faza bir sigorta kullanılır. Ardından da pano kapağı önüne, kara şeklinde açılan reaktif güç rölesi konumlandırılır.

Kompanzasyon panosu montajı yapılırken rölenin cam kısmı dışarıda kalmakta, vidalama gerekmemektedir. Rölenin içerde kalan bölümü sıkıştırma vidalarla saca baskı yapmakta, böylece bağlanmaktadır. Ampermetre, voltmetre, ölçü  aletleri ve cos metrenin montaj bağlantıları böyle gerçekleştirilir.

Elektrik panosu orta bölümüne ray üzerine sıralı olarak kontaktörlerin montajı gerçekleştirilir. Yalıtkan malzeme ile panonun tabanına konumlandırılır. Yan yana gelen kondansatörlerin arasına, yalıtkan malzemelerden konur.

Kondansatörler çalıştıkları süre boyunca çevreye ısı yaydığı için pano içinde meydana gelen ısının dışarıya atılması için havalandırma gerçekleştirilmelidir. Kompanzasyon panosu montajı diğer işlemlerin gerçekleştirilmesiyle bitirilir.